آشنایی با تکنیک تعلیق در سینما - فروشگاه خورشید

به گزارش فروشگاه خورشید، تعلیق در سینما بر اساس تعریف آلفرد هیچکاک،استاد و بنیانگذار تعلیق در سینما،بی خبری بازیگر از اتفاق وحشتناکی است که مخاطب از آن اطلاع دارد.

تعلیق در سینما چیست؟ تعریف تعلیق از زبان آلفرد هیچکاک

تعلیق یا سوسپانس از زبان الفرد هیچکاک در یک جمله ساده خلاصه می گردد:

مخاطب باید از احتمال رخداد وحشتناکی باخبر باشد که بازیگر آن را نمی داند.

این شیوه از روایت داستان، که کاراکترهای فیلم را در موقعیت های خطرناک قرار دهیم و تنها مخاطب را از وجود این خطر آگاه سازیم، باعث ایجاد دلهره و اضطراب در بیننده می گردد که پایه گذار این سبک از فیلم سازی آلفرد هیچکاک است. او در مصاحبه ای بیان کرده بود که وقتی در سینما شاهد جیغ زدن مخاطبان از شدت ترس و اضطراب است، لذت می برد.

معمول ترین شیوه ایجاد این نوع تعلیق این است که قهرمان و خطر را در یک نمای یکسان با فاصله کافی بین آنها نشان دهیم به نحوی که بازیگر از این خطر موجود بی خبر باشد. اتفاقی که به سادگی در فیلم پنجره عقبی هیچکاک برای ایجاد تعلیق از آن استفاده می شد. او قاتل و صاحب خانه را در یک قاب در داخل خانه نشان می داد در حالی که صاحب خانه از حضور قاتل بی خبر بود و اختمال رخ دادن حادثه ای ناگوار در بیننده ایجاد دلهره و اضطراب می کرد.

نمایی از فیلم پنجره عقبی که هیچکاک از چنین قاب هایی برای ایجاد تعلیق در فیلم استفاده می کرد.

سهم هیچکاک در سینمای تعلیق

سهم آلفرد هیچکاک در سینمای تعلیق تاریخ بسیار بزرگ است. او تا قبل از عزیمت به آمریکا چندین فیلم مهم خود را با تکیه بر این تکنیک به سینماگران معرفی کرد. هیچکاک که بدرستی استاد تعلیق در سینمای جهان خوانده می گردد با ساخت فیلم هایی چون مردی که زیاد می دانست محصول 1934؛ سی و نه پله محصول 1935 و همچنین بانو ناپدید می گردد محصول 1938 به نوعی پایه گذار قواعد تعلیق در سینما شد.

بر این اساس ژانر هایی مانند ترسناک، تاریخی، جنایی، پلیسی، جنگی، جاسوسی و ژانر تعقیب می توانند تاحدود زیادی در برگیرنده عناصر تعلیق نیز باشند. چرا که عمده داستان های این نوع سینما همانا پیگیری یک حادثه و تعریف رخدادی است که پیش بینی خاصی برایش متصور نبوده. براین مبنا ژانر حادثه ای نیز یکی از مهمترین مواردی است که می تواند سوسپانس را در زیر ساخت هایش داشته باشد.

یک نمونه ایرانی از تکنیک تعلیق

فیلم عیار 14 ساخته کارگردان فیلم تحسین شده نفس عمیق، به عقیده مسعود فراستی که از دلباختگان سینمای هیچکاک است، یک فیلم سراسر تعلیقی معرفی می گردد و در این باره می گوید:

عیار 14 فیلم کوچک قصه گویی است. فیلم کوچک اما خوب و اندازه ای که راحت قصه ساده اما عمیقش را تا به آخر روایت می کند، بدون آن که عمق قصه اش رو باشد. عیار از اول تا آخر تعلیق نگه می دارد. و تعلیق از قصه اش می آید و عارضی نیست. این تعلیق درونی -قصه و آدم اصلی آن- تا الان که چند ساعت از دیدن فیلم گذشته، با ما کار می کند و این دیگر به کارگردانی فیلم برمی گردد و به میزانسن، و نه فقط فیلم نامه.

فرید(بابهترین بازی تمام عمر فروتن) و منصور (با بهترین بازی دیرباز)، حتی پورسرخ و مجتبی(که بسیار کوتاه است).

بهترین فیلم های تاریخ تعلیق در سینما

بهترین فیلم های تعلیق سینمای جهان در نظرسنجی نشریه سینمایی اسکرین از منتقدین فیلم و کارشناسان سینمایی:

1. فیلم سرگیجه ساخته معروف آلفرد هیچکاک عنوان سرگیجه محصول سال 1958 با نقش آفرینی جیمز استوارت اگرچه در گیشه چندان پیروزیتی به دست نیاورد، اما بسیاری آن را یکی از شاهکارهای هیچکاک می دانند که در جشنواره فیلم سن سباستین اسپانیا، جایزه صدف نقره ای را به دست آورد. این فیلم محصول نامزد دو جایزه اسکار بود.

2. رتبه دوم این فهرست در اختیار آغاز ساخته کریستوفر نولان است. این فیلم محصول 2010 با نقش آفرینی لئوناردو دی کاپریو برنده چهار جایزه اسکار و سه جایزه بافتا است.

3. فیلم راننده تاکسی اثر معروف مارتین اسکورسیزی در رتبه سوم بهترین فیلم های تعلیق تاریخ سینما قرار گرفته است. این فیلم با نقش آفرینی رابرت دنیرو و جودی فاستر نامزد چهار جایزه اسکار بود که در جشنواره کن پیروز به کسب نخل طلا شد و دنیرو با این فیلم تا آستانه کسب جایزه اسکار رفت.

4. فیلم پنجره عقبی دیگر اثر معروف آلفرد هیچکاک در مکان چهارم دیده می گردد. این فیلم که چندی پیش به عنوان بهترین فیلم پلیسی تاریخ سینما انتخاب شد، محصول سال 1954 با نقش آفرینی جیمز استوارت است.

5. فیلم جایی برای پیرمردها نیست محصول 2007 ساخته برادران کوئن و نقش آفرینی چشم نواز خاویر باردم در رتبه پنجم واقع شده است. این فیلم که برنده چهار جایزه اسکار ازجمله بهترین فیلم و بازیگر نقش مکمل بود، نامزد نخل طلای کن بود و در جوایز بافتا انگلیس پیروز به دریافت سه جایزه شد و دو جایزه گلدن گلوب را گرفت.

6. فیلم سکوت بره ها ساخته جاناتان دمی محصول 1991 در رتبه ششم این فهرست حضور دارد. این فیلم برنده پنج جایزه اسکار، ازجمله بهترین فیلم و کارگردانی است که در جشنواره برلین خرس نقره ای بهترین کارگردانی را گرفت.

7. فیلم شمال تا شمال غربی ساخته معروف آلفرد هیچکاک محصول 1959 و نامزد سه جایز اسکار، برنده جایزه ادگار آلن پو و صدف نقره ای جشنواره سن سباستین در مکان بعدی واقع شده است.

نظریه تناقض تعلیق

د ر نظریه استاند ارد تعلیق سه عنصر برسازند ه برای آن د رنظر گرفته می گردد : نخست ترسی است که احتمال وقوع روید اد ناخوشایند د ر ما برمی انگیزد . د وم امید ی است که به رخ د اد ن نقیض آن، که طبیعتاً روید اد ی مطلوب خواهد بود ، د ر ما برانگیخته می گردد . اما آمیزش این ترس و امید تنها زمانی به تعلیق منجر خواهد شد که از نتیجه آن نامطمئن باشیم.

برای نمونه اگر نتیجه لاتاری معلوم باشد ، هرقد ر هم هولناک یا خوشایند ، احساس تعلیق نخواهیم کرد . ضمناًً شد تِ تعلیقی که د ر ما برانگیخته می گردد با توجه به اهمیت موضوعی که ما را د ر تعلیق نگه د اشته تغییر می کند .

این تعریف کلی با یک مشکل روبرو می گردد : پیروزیت تعلیق د ر سینما وابسته به مشاهد ه مکرر یک فیلم است. اما هنگام تماشای مجد د یک فیلم، مخاطب د یگر از نتیجه آن نامطمئن نیست، اما با این وجود احساس تعلیق می کند . این واقعیت که تنش روایی می تواند پس از برطرف شد ن عد م قطعیت کماکان پابرجا باشد به تناقض تعلیق معروف است.

منابع: مهدی تهرانی، کیوان مهتدی، مریم برقعی