پرواز پیروز نمونه آزمایشی فضاپیمای استارشیپ با فرود انفجاری همراه شد
به گزارش فروشگاه خورشید، اسپیس ایکس پس از انجام چندین مرحله آتش ایستا و چندین جهش آزمایشی، ساعاتی پیش نخستین پرواز چند کیلومتری موشک استارشیپ SN8 خود را با موفقیت انجام داد که در هنگام فرود با انفجار همراه شد.
این پرتابگر با نام Starship SN8 در ساعت 17:45 منطقه زمانی شرقی (02:15 امروز صبخ به وقت تهران) از تأسیسات این شرکت در بوکا چیکا (Boca Chica) تگزاس بلند شد. پرتاب آزمایشی این نمونه اولیه ابتدا برای 8 دسامبر (18 آذر) برنامه ریزی شده بود که با توجه به مسائل فنی موتورها ساعت های طولانی تأخیر داشت و در نهایت هنگام کوشش نخست در لحظه پرتاب متوقف شد.
موشک استارشیپ سیستم حمل ونقل فضایی در حال توسعه توسط اسپیس ایکس برای انجام مأموریت های اعماق فضاست تا مردم را به مقصدهای دوردست مانند ماه و مریخ برساند. این فضاپیما متشکل از یک سفینه فضایی به نام استارشیپ با ارتفاع 50 متر و یک موشک غول پیکر معروف به سوپرهوی (Super Heavy) است. طبق اعلام ایلان ماسک، بنیان گذار و مدیرعامل شرکت اسپیس ایکس هر دو این وسایل نقلیه همانند موشک فالکون 9 به سرعت قابل بازیابی و استفاده مجدد هستند.
- ایلان ماسک از احتمال مأموریت استارشیپ به مریخ در سال 2024 اطلاع داد
استارشیپ و سوپرهوی هر دو از موتو جدید رپتور (Raptor) اسپیس ایکس بهره می برند که در نسخه تکمیل شده به ترتیب 6 و 30 موتور خواهند داشت. پیش از این مجموعه ای از نمونه های اولیه استارشیپ طی مأموریت های استارهاپر (Starhopper) و SN5 و SN6 هر سه با یک موتور به ترتیب در تابستان 2019 و آگوست و سپتامبر سال جاری به جهش های حداکثر 150 متری دست یافته بودند.
برای آزمایش امروز ابتدا برای ارتفاع حدود 20 کیلومتر هدف گذاری شده بود که سپس به 15 و درنهایت با توجه به بادهای شدید در ارتفاع بالا به 12.5 کیلومتر کاهش یافت. این بار SN8 با سه موتور رپتور، دارای یک دماغه و پایدارکننده های بسیار پیچیده تر نسبت به نمونه های اولیه قبلی بود و پیروز شد به اهداف این پرواز آزمایشی ازجمله ارتفاع 12.5 کیلومتر دست یابد، مانور ورود به پهلو را انجام دهد اما پس از چرخش بدنه و در آخرین گام هنگام اجرای آتش فرود، طبق برنامه ریزی پیش نرفت و سرعت بالای آن باعث شد 6 دقیقه و 42 ثانیه پس از پرتاب، با رسیدن سریع به سکوی فرود، منفجر گردد.
هرچند این اتفاق اثری در روحیه ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت نداشت. به گفته اسپیس ایکس این پرواز زیرمداری برای آزمایش اهداف گوناگونی ازجمله شیوه عملکرد سه موتور رپتور، توانایی های کلی آیرودینامیکی فرآیند بازگشت مانند فلپ های بدنه و همچنین شیوه مدیریت انتقال پیشرانه توسط سیستم های این موشک انجام شد. SN8 نخستین وسیله نقلیه ای با این ابعاد است که پیروز به انجام مانور پرتاب و بازگشت مستقل حتی تا همین مرحله می گردد.
ایلان ماسک در توییتی نوشت: فشار سوخت مخزن بالایی هنگام اجرای آتش فرود، پایین بود که باعث شد سرعت نشستن بالا باشد و دچار فروپاشی برنامه ریزی نشده (RUD) گردد اما ما همه داده های مورد احتیاج را به دست آوردیم. تبریک به تیم اسپیس ایکس!
- گنجایش فضاپیمای استارشیپ قابل مقایسه با ایرباس A380 است
اکنون با توجه به پیروزیت نسبی پرواز استارشیپ SN8 آزمایش بعدی این موشک طبق برنامه ریزی تنها چند هفته دیگر انجام خواهد شد. استارشیپ SN9 هم اکنون کاملا مونتاژ شده و آماده قرارگیری بر سکوی پرتاب است. این موشک تنها به یک یا دو آتش ایستا احتیاج خواهد داشت و در حالی که برای پرتاب آن برنامه ریزی می گردد، موشک های بعدی استارشیپ هم درحال فراوری هستند. SN10 و SN11 هم اکنون در منطقه قرار دارند و بخش هایی از فضاپیماهای تا SN16 هم در تأسیسات این شرکت دیده می گردد.
ایلان ماسک پیش از این سرعت فراوری را عاملی کلیدی برای دستیابی به اهداف پروازهای آزمایشی استارشیپ عنوان نموده بود. این نداشتن تأخیرهای طولانی از آزمایش های اولیه و افزایش داده ها در هر مرحله ناشی می گردد تا استارشیپ را در موقعیتی مناسب برای دستیابی به پرواز مداری قرار دهد.
اگرچه نمونه اولیه استارشیپ در نخستین نمایش پرواز بلند خود عملکرد کاملی نداشت اما شکست در گام آخر پرواز آزمایشی یک فاجعه محسوب نمی گردد. به گفته اسپیس ایکس: در آزمایشی مانند این، پیروزیت با تکمیل اهداف خاص سنجیده نمی گردد بلکه به طور کلی می توان از آن آموخت و با پیشرفت سریع اسپیس ایکس در توسعه استارشیپ، احتمال پیروزیت را در آینده بیشتر می نماید.
حتی هر شکست داده های بسیاری برای برنامه ریزی سیستم ها، مواد استفاده شده و فرآیند فراوری فراهم می نماید. برای نمونه در حالی که بیشتر بخش های استارشیپ از آلیاژ فولاد 304L ساخته شده اند، اما همچنان در بعضی بخش ها از آلیاژ فولاد 301 استفاده شده و اسپیس ایکس میخواهد در آینده از آلیاژ اختصاصی خود بیشتر استفاده کند.
این شرکت پیش از این هم در توسعه موشک های خود ازجمله فالکون 9 با شکست هایی روبرو شده است اما امروزه به خوبی آن ها را توسعه داده است و به طور عادی برای مأموریت هایی مانند اعزام فضانوردان به ایستگاه فضایی بین المللی استفاده می نماید.
- 100 پرتاب پیروز اسپیس ایکس را در 1 دقیقه ببینید
عکس کاور: پرواز آزمایشی فضاپیمای استارشیپ SN8 اسپیس ایکس
Credit: SpaceX
منابع: SpaceX, Space, NASA Space Flight
منبع: دیجیکالا مگ