کسب وکارهای نوین و دانش بنیان؛ راهی به سوی رشد پایدار اقتصاد - فروشگاه خورشید

به گزارش فروشگاه خورشید، دنیای امروز به مدد تحقیق و توسعه در همه ابعاد پیشرفت چشمگیری داشته است. رشد دانش و نوآوری منجر به تغییر در ترکیب کالاها و خدمات و شیوه های کسب وکار شده است. براساس مدل های رشد، پیشرفت تکنولوژیکی تنها عامل رشد اقتصادی پایدار بلندمدت هست. یک کشور زمانی به شکوفایی اقتصادی می رسد که نوآوری رشد یافته و شرایط لازم برای حضور و رقابت در بازارهای جهانی ایجادشده باشد. بنابراین می توان گفت کسب وکارهای نوین و دانش بنیان عامل مهم رشد پایدار اقتصادی هست.

کسب وکارهای نوین و مبتنی بر دانش یکی از جنبه های کارآفرینی است و هر نوع کارآفرینی الزاماً در دایره کسب وکار دانش بنیان و نوین قرار نمی گیرد. کارآفرینی اکوسیستمی است که مجموعه زیرشاخص های آن شرایط کارآفرینی یک کشور را تعیین می نماید. هرچند آمار منتشرشده از شاخص جهانی کارآفرینی نشان دهنده بهبود شرایط کشور هست و رتبه کارآفرینی ایران در سال 2018 در میان 137 کشور با ارتقای 13 پله ای به جایگاه 72 رسیده است؛ اما بایستی زیرشاخص های این اکوسیستم را بررسی نمود.

در سال 2018 مهارت راه اندازی کسب وکارهای نوپا و جذب فناوری، بیشترین بهبود را از خود نشان داده و نوآوری محصول، نوآوری فرآیند و بین المللی سازی از ارکان ناکارآمد کارآفرینی بوده است. بنابراین با توجه به حجم سرمایه انسانی کشور و ظرفیت های موجود در توسعه شرکت های دانش بنیان و مشاغل نوپا، سیاست گذاری ها و برنامه های لازم در راستای بهبود محیط کسب وکار الزامی است.

در دنیای امروز فاصله بین مشاغل سنتی و کسب وکارهای مبتنی بر دانش و فناوری هرلحظه بیشتر شده و رمز ماندگاری در بازارهای جهانی و توسعه صادرات، تولید کالاها و خدمات دانش بنیان هست. کسب وکارهای دانش بنیان به دلیل داشتن محصولاتی با ارزش افزوده بالا و برخورداری از توانمندی رقابتی می توانند اشتغال پایدار ایجاد کرده و در شرایط رکودی و ملتهب اقتصادی می توانند باثبات بمانند. بنابراین رشد شرکت های دانش بنیان و کسب وکارهای نوپای مبتنی بر ایده، لازمه پیشرفت و توسعه اقتصادی هست.

اگرچه آموزش، فناوری و ابداع در رونق مشاغل دانش بنیان از اهمیت بسکمک برخوردار است لکن فراهم بودن یک محیط کسب وکار مناسب به منظور شکل گیری، حمایت و رشد این نوع مشاغل اهمیت کمتری ندارد. چنانچه زمینه های ایجاد کسب وکارهای نوین ازلحاظ عرضه و تقاضا وجود داشته باشد اما شرایط محیطی و نهادی که خارج از کنترل کارآفرین هست، فراهم نبوده و مخاطرات این نوع مشاغل نوپا پوشش داده نشده و حمایت لازم انجام نشود، هرگز نمی توان به رشد کسب وکارهای نوین، انبوه سازی و رقابت جهانی آن ها امید داشت.

بر اساس گفته های معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در سال 1397 حدود 900 هزار میلیارد ریال درآمد از شرکت های دانش بنیان به دست آمده که این میزان 3.7 درصد تولید ناخالص داخلی با احتساب نفت و 4.5 درصد بدون نفت هست. یکی از دلایل عدم رشد قابل انتظار کسب وکارهای نوین جدایی صنعت از دانشگاه است. تقریباً هیچ گاه آموزش های دانشگاهی عملیاتی نبوده و فارغ التحصیلان نتوانسته اند از دانش خود در راستا تولید استفاده کنند. صنعت نیز غالباً به صورت سنتی عمل کرده و تجربه را بر دانش در اولویت قرار داده است.

بر اساس بررسی های اجرا شده پایدارترین رشد مربوط به کشورهای دانایی محور بوده و صادرات محصولات دانش بنیان سهم بالایی در صادرات کشورهای توسعه یافته را به خود اختصاص داده است. ایران به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی همواره آسیب پذیر بوده، به ویژه در دوره های تحریم که فروش نفت ایران دچار تحریم شده و رشد اقتصادی را دستخوش نوسانات بسیار کرده است.

توسعه صادرات غیرنفتی و به ویژه محصولات مبتنی بر دانش و فناوری کشور را در برابر این تحریم ها بیمه می نماید. پارک های علم و فناوری می توانند بسیار مؤثر عمل کنند، چراکه وظیفه آن ها حمایت از ایده های نوآورانه هست. همچنین این پارک ها با ارائه مشاوره به کسب وکارهای نوین و دانش بنیان به تجاری سازی و بازارسازی این شرکت ها کمک می نماید. فلذا تقویت پارک های علم و فناوری منجر به رشد این شرکت ها و ایجاد ارزش افزوده و درآمد و اشتغال پایدار خواهد شد.

مسئولان بایستی با ایجاد بستر مناسب برای سرمایه انسانی تحصیل کرده و حمایت آن ها در حوزه کارآفرینی و راه اندازی کسب وکارهای نوآورانه به تولید دانش وفناوری، ایجاد اشتغال پایدار و ارزش افزوده بالا، افزایش صادرات و درنهایت درآمد ملی اهتمام ورزند. در این راستا علاوه بر مشوق های معنوی، پرداخت تسهیلات با بهره بسیار پایین، تسهیل بخشنامه ها و آیین نامه ها و اصلاح قوانین و مقررات، خرید تضمینی محصولات در سال های اولیه فعالیت و معافیت های اقتصادیاتی منجر به تقویت کسب وکارهای نوین و دانش بنیان خواهد شد.