این فراموشی یک اتفاق جمعی است! - فروشگاه خورشید

به گزارش فروشگاه خورشید، خبرنگاران/بوشهر این روزها مدام در مورد حافظه خود فکر می کنیم و این دغدغه را داریم که حافظه مان ضعیف شده است...

در اغلب موارد در حین صحبت یا بازگویی یک خاطره؛ اسم افراد، مکان ها، تاریخ رخداد و... را فراموش می کنیم. گاهی نیز کسی یا کسانی از یک خاطره مشترک با ما صحبت می نمایند اما ما هیچ نشانه ای از آن خاطره را به یاد نمی آوریم یا اینکه تنها بخش مه آلودی از آن را به خاطر می آوریم.

نکته جالب اینکه گویا این شرایط منحصر به من نیست و مشاهده نموده ایم بیشتر افرادی که با آنها سر و کار داریم نیز همچون ما در یادآوری خاطرات یا موضوعی که قصد دارند درباره ی آن صحبت نمایند دچار فراموشی در انتقال کامل کلام خود هستند؟

اگر تا پیش از خیال می کردیم که من دچار ضعف حافظه شده ام اما به مرور دریافته ایم که این فراموشی گویا یک اتفاق جمعی است. قضیه از چه قرار است؟ واقعیت این است همان طور که کهولت سن و ضربات روحی و تروماها به حافظه فردی آسیب می زند و موجب ضعف حافظه می گردد؛ جامعه نیز در برابر فشارهای ممتد، فقدان آرزوها و سرکوب امیال، ترس های مستمر و نومیدی طولانی، دچار فراموشی و ضعف حافظه می گردد. گاهی نیز مکانیسم دفاعی فردی و جمعی یاری می نماید با پس راندن شرایط های تلخ و رویدادهای ناگوار و فراموشی آنها از بار حرمان و درد بکاهد.

در نظام های توتالیتر، مردمان جامعه در اغلب موارد با چنین شرایط جمعی روبرو می شوند. نظام توتالیتر به هر چه هویت بخش و انسجام بخش اجتماع تا قبل از تسلط خود بوده، تعرض و تجاوز می نماید.

مهم ترین بخش مورد تعرض توتالیتاریسم زبان است. از این روی، نام شهرها، اماکن، خیابان ها، کوچه ها و... که بخشی از حافظه جمعی هستند، را تغییر می دهد.

توتالیتاریسم تاریخ را تحریف نموده و یا بخش هایی از آن را حذف می نماید و تاریخ جدیدی ارایٔه می دهد، نوع مناسبات و مراودات اجتماعی و رسمی جدیدی را به زور و اجبار، جایگزین قبل می نماید، آیین های انسجام بخش قبل را ممنوع و آیین های جدید مریدپرور را جایگزین می نماید و...

در ادامه این شرایط، مردم دچار از هم گسیختگی هویت شده، روابط جدید از سر اجبار آنها را از هم دور ساخته و در نتیجه، جامعه در ابتدا دچار چندپاره گی و سپس گیجی می گردد. در نهایت امید از جامعه از رخت برمی بندد و شرایط سخت و اتمیزاسیون (ذره ای شدن) اجتماعی موجب تخریب حافظه و فراموشی می گردد.

توتالیتاریسم خصم جامعه است. دشمنی فرارتر از مردم خود ندارد. بر همین اساس سیاست گذاری های خارجی و داخلی با هدف کنترل اجتماعی تنظیم می گردد.

حمید موذنی /نویسنده و روزنامه نگار